ადამიანები ხშირად ამჩნევენ, რომ კოფეინიანი ყავის მოხმარების შემცირების შემდეგ მათი სიზმრები უფრო ნათელი ხდება. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ფენომენის დამადასტურებელი პირდაპირი სამეცნიერო მტკიცებულებები მცირეა, მეცნიერებმა ახსნეს შესაძლო მექანიზმი, წერს The Independent.
მეცნიერების თქმით, კოფეინი არის სტიმულატორი, რომელიც ბლოკავს ადენოზინის მოქმედებას – ქიმიური ნივთიერების, რომელიც გროვდება დღის განმავლობაში და ეხმარება ორგანიზმს ჩაძინებაში. შედეგად, ჩვენ უფრო დიდხანს ვგრძნობთ თავს ფხიზლად, მაგრამ ძილის სტრუქტურა შეიძლება შეიცვალოს: ის უფრო წყვეტილი ხდება. განსაკუთრებით ზარალდება ღრმა, აღმდგენი ძილი, ისევე როგორც მისი საერთო ხანგრძლივობა.
როდესაც ადამიანი ამცირებს კოფეინის რაოდენობას, მისი სხეული „ინაზღაურებს“ დაკარგულ დროს. ძილი უფრო ხანგრძლივი და უკეთესი ხდება. ამავდროულად, იზრდება REM ფაზის ხანგრძლივობა, რომელიც პირდაპირ კავშირშია სიზმრებთან. ამ ფაზის დროს ტვინი ყველაზე აქტიურია და სიზმრები ნათელ დეტალებს იძენს. REM ფაზა ასევე ის დროა, როდესაც ყველაზე ხშირად ღამის შუაში ან დილით ვიღვიძებთ. სწორედ ამიტომ, ამ პერიოდში სიზმრები არა მხოლოდ უფრო რეალისტურად გვეჩვენება, არამედ უკეთაც გვახსოვს. ზოგიერთი ადამიანი ყავაზე უარის თქმის შემდეგ „ფილმის მსგავსი“ სიზმრების შეგრძნებასაც კი აღნიშნავს.
აღსანიშნავია, რომ ეფექტი ყველაში არ ვლინდება და ხშირად დიდხანს არ გრძელდება, მხოლოდ რამდენიმე დღე ან კვირა. ამაზე გავლენას ახდენს ინდივიდუალური მახასიათებლები, სტრესის დონე, ძილის რეჟიმი და გენეტიკაც კი. ამიტომ, კოფეინის მიღების შეწყვეტის შემდეგ ნათელი სიზმრების გაჩენა უფრო გავრცელებული გამოცდილებაა, ვიდრე გარანტირებული შედეგი.
კვლევა ვარაუდობს, რომ ძილის ხარისხის გასაუმჯობესებლად კოფეინის სრულად გამორიცხვის გარეშე, საუკეთესოა ყავის დალევა მთელი დღის განმავლობაში. უმჯობესია, დაძინებამდე 8-12 საათით ადრე თავი შეიკავოთ ყავისგან, ენერგეტიკული სასმელებისგან ან ძლიერი ჩაისგან. ამ მიდგომას შეუძლია შეამციროს ღამის გამოღვიძების შემთხვევები და ამავდროულად, დაეხმაროს ორგანიზმს ბუნებრივად REM ძილის ფაზაში გადასვლაში.
