საქართველო უკვე მესამედ შევიდა კორონავირუსის გავრცელების აქტიურ ფაზაში, რაც ნიშნავს, რომ უახლოესი თვის განმავლობაში ინფიცირებულთა რაოდენობა გაიზრდება, მეტად დაიტვირთება კოვიდ-კლინიკები და დაავადების გავრცელების შესაჩერებლად, შესაძლოა, შეზღუდვების დამატებაც დაგვჭირდეს. ჯერჯერობით მთავრობა ახალ შეზღუდვებს არ ამატებს, მაგრამ არსებულს ამკაცრებს. ყველაზე უარესი სცენარით მოვლენები ამჯერად შესაძლოა არც განვითარდეს, თუმცა მესამე ტალღის გამოცხადებაც უკვე უარყოფითად მოქმედებს მოლოდინებზე. პირველმა ორმა ტალღამ და შეზღუდვებმა გვაჩვენა, რომ ლარის კურსი ლოკდაუნზე მეყსეულად რეაგირებდა და მნიშვნელოვანი რყევებით უფასურდებოდა, შესაბამისად, ახლა აქტუალური კითხვაა, რა გავლენას მოახდენს კორონავირუსის მესამე ტალღა ლარი-დოლარის გაცვლით კურსზე?
ოთარ ნადარაია, “თიბისი კაპიტალის” მთავარი ეკონომისტი:
რაკი სხვა ქვეყნებში ვაქცინაცია უკეთესად მიმდინარეობს, ვიდრე ჩვენთან და ეკონომიკის გახსნის პირობებში დაავადებულთა რაოდენობასაც უმკლავდებიან, არ გვაქვს მოლოდინი, რომ იმ ქვეყნებში, საიდანაც ძირითადი ფულადი გზავნილები შემოდის და საექსპორტო პროდუქცია გაგვაქვს, ეპიდემიოლოგიური სურათი მკვეთრად გაუარესდება. შესაბამისად, საქართველოში შეზღუდვები რომც გამკაცრდეს ან ახალი დაწესდეს, ექსპორტსა და გზავნილებზე გავლენას ვერ მოახდენს.
რა თქმა უნდა, მესამე ტალღის გამოცხადება ნეგატიურ მოლოდინებს აჩენს და თუ მკაცრი შეზღუდვები კვლავ დაწესდება, მეტად უარყოფითად იმოქმედებს ქვეყნის ეკონომიკაზე. ტურიზმიდან შემოსავალი ამ თვეებში მინიმალური გვაქვს – ის უკვე დაიკარგა პირველი ორი ტალღის დროს და ლარის კურსზე დიდი გავლენაც მოახდინა. ამიტომ ახლა, რაც არა გვაქვს, ვეღარ დაიკარგება და შესაბამისად, არც იმის მოლოდინი გვაქვს, რომ შესაძლოა ლარის ისეთივე რყევები გამოიწვიოს. გაგიკვირდებათ და, უფრო პირიქით, ყოველი შემთხვევაში მოკლევადიან პერიოდში, ლარის გამყარების მოლოდინიც კი გვაქვს.
ვვარაუდობთ, რომ წლის მეორე ნახევარში ტურიზმი ქვეყანაში ნაწილობრივ აღდგება და სწორედ მაგ ეტაპისთვის უნდა ველოდოთ ლარის შედარებით გამყარებას.
რაც შეეხება ქვეყანაში ეკონომიკის აღდგენის შესაძლო სცენარებს, 2019 წელთან შედარებით, წლეულს ტურიზმის 25%-იან აღდგენას ვვარაუდობთ. თუმცა გასათვალისწინებელია, რომ გასული წლის ბოლოს, როცა ქვეყანა, ფაქტობრივად, ჩაკეტილი იყო, ტურისტული ნაკადები დაახლოებით 93%-ით შემცირდა. თუ სექტორის აღდგენის ათვლას ამ ნიშნულიდან დავიწყებთ, რეალურად ძალიან მცირე გაუმჯობესებაზეა საუბარი.
ტურისტული სექტორის მკვეთრ აღდგენას მხოლოდ 2022 წელს ველოდებით. ეკონომიკის აღდგენის სცენარებში ძალიან მნიშვნელოვანია ვაქცინაციის ტემპი და მასშტაბი. არსებული ვითარების გათვალისწინებით, ვაქცინაციით ე.წ. კოლექტიურ იმუნიტეტს 2022 წლის პირველი კვარტალის ბოლოს და მეორის დასაწყისში მივაღწევთ. თუ ჩვენ ვერ ავცდებით ქვეყნის სრულმასშტაბიან ჩაკეტვას დაახლოებით თვე-ნახევრის ან ორი თვის განმავლობაში, ეს ეკონომიკურ ზრდას დაახლოებით 0,5%-ით შეამცირებს. ბოლო, ერთი თვის წინანდელი პროგნოზით, 2021 წელს ქვეყანა 4%-იან ეკონომიკურ ზრდას მიაღწევდა და თუ ამას ორთვიანი ჩაკეტვაც დაემატებოდა, ეკონომიკური ზრდა მხოლოდ 3,5%-მდე შემცირდებოდა. თუმცა დღეს გადავხედეთ ამ პროგნოზს, თუ ზრდის მიმართულებით და ჩაკეტვის გარეშე 4%-იან ეკონომიკურ ზრდას ვვარაუდობდით, დღეს ვფიქრობთ, რომ თუ ლოკდაუნის საჭიროება არ დადგება, ქვეყნის ეკონომიკა 4,6-4,7%-ითაც კი შეიძლება გაიზარდოს. შესაბამისად, სრული ჩაკეტვითაც კი ეკონომიკა, სულ მცირე, 3,5%-ით გაიზრდება.
რა გვაძლევს ოპტიმისტური პროგნოზის საფუძველს? ექსპორტსა და გზავნილებში დადებით მაჩვენებლებზე უკვე მოგახსენეთ, გარდა ამისა, სახეზეა აღდგენების დინამიკა. ოპერატიული ინფორმაცია გვაქვს “თიბისი ბანკის” საბარათე გადახდების შესახებ სხვადასხვა სექტორის მიხედვით და სახეზეა ეკონომიკის უფრო მკვეთრი აღდგენა, ვიდრე თუნდაც ჩვენ გვქონდა დაგეგმილი. ამ ფაქტორების გათვალისწინებით ვფიქრობთ, ნებისმიერ შემთხვევაში, წლეულს 4%-იანი ეკონომიკური ზრდის მიღწევა შესაძლებელია.
წლის ბოლოსთვის დოლართან გაცვლითი კურსი 3,2-3,5 ლარის დიაპაზონში იქნება. არ მინდა ზედმეტად ოპტიმისტურად გამომივიდეს, მაგრამ გაითვალისწინეთ, რომ ლარის გამყარების ალბათობაც საკმაოდ მაღალია, განსაკუთრებით წლის ბოლოს, როცა ექსპორტსა და გზავნილებთან ერთად, აღდგენას ტურისტული სექტორიც დაიწყებს. შესაძლოა ლარის გამყარების თვალსაზრისით ამან მნიშვნელოვანი ცვლილება არ მოახდინოს, მაგრამ მაინც დადებითი დინამიკა იქნება.
შემოდინებების დანაკლისის დაფინანსება წლეულსაც საკმაოდ მასშტაბური იქნება, როგორც შარშან. მოგეხსენებათ, 500 მილიონი დოლარის ევრობონდების წარმატებით დაფინანსებაც მოხერხდა.
ასევე მესამე მნიშვნელოვანი ფაქტორია მაღალი ინფლაცია, რაც ჩვენი ბოლო პროგნოზით, შესაძლოა 9%-ზეც კი ავიდეს, თუ მეტზე არა. დიდია ალბათობა, მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი კიდევ გაიზარდოს, მიუხედავად იმისა, რომ უკვე საკმაოდ მაღალ დონეზეა, რათა ლარის კურსი მკვეთრად არ გაუფასურდეს. ესეც მნიშვნელოვანი მუხრუჭია.
ძალიან მნიშვნელოვანია საერთაშორისო გარემო. თურქული ლირა კვლავ რჩება პრობლემად. როგორც კი ლირა უფასურდება დოლარის მიმართ დაახლოებით 10%-ით, სადღაც 1,5%-ით უფასურდება ლარი დოლარის მიმართ, ეს კავშირი ბოლო წლებში ასე ჩამოყალიბდა”.
“ეროვნული ბანკი ჯადოქარი არ არის, რომ მდგომარეობა ხელის ერთი მოსმით გამოასწოროს”.
წყარო : წყარო: „კვირის პალიტრა”.